افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند – بیشتر در موارد مزمن و ناتوان کننده – اغلب مشکلاتی را در جامعه، محل کار، مدرسه و در روابط خود دارند. اسکیزوفرنی یک بیماری طولانی مدت است که درمان ندارد، اما می‌توان آن را کنترل کرد. با خوادن ادامه ی مطلب با علائم این بیماری و روش های کنترل آن و همچنین چگونگی رفتار با بیمار آشنا خواهید شد.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: مینیمالیسم “زندگی به سبک ساده و مینیمال”
اسکیزوفرنی چیست و تفاوت آن با اختلال چند شخصیتی به چه صورت است؟
اسکیزوفرنی یه اختلال جدی در مغزه که نحوه تفکر فرد، اعمال، بیان احساسات و همچنین درک واقعیت فرد رو دچار صدمه میکنه. افراد مبتلا به این اختلال ( که حادترین و ناتوان کننده ترین نوع بیماری های روانی حساب میشه) در اجتماع (محیط کاری و مدرسه) و دربرقراری روابط اجتماعی غالبا دچار مشکل هستن. اسکیزوفرنی شخص رو وحشت زده کرده و از حالت طبیعی رفتاری خارج می کنه. این بیماری تا آخر عمر با فرد مبتلا همراهه و متاسفانه قابل درمان نیست اما میشه با راه های مناسبی این بیماری رو کنترل کرد. درمان و کنترل اسکیزوفرنی به کمک روانپزشک یا روانشناس ممکن است.
برخلاف باور عامه، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دچار تعدد شخصیت نیستن. اسکیزوفرنی یه نوع جنونه، یعنی یه نوع بیماری روانی که در اثر اون شخص نمیتونه تفاوت واقعیت و تخیل رو تشخیص بده. در مواقعی از زمان افردی که دچار این اختلال هستن ارتباط خودشون با واقعیت رو از دست میدن و جهان برای اونا به صورت آشفته بازاری از صدها تصویر و صدا تبدیل میشه.
اخلاق و طرز رفتار این دسته از بیمارا ممکنه بسیار مشکوک و حتی ترسناک باشه. به تغییرات ناگهانی در شخصیت و رفتار این بیمارا که در مواقع عدم تشخیص واقعیت و خیال رخ میده “اختلال روانی (psychotic episode)” میگن. شدت این بیماری در هرشخص نسبت به دیگری متفاوته.
جهت آگاهی: درباره ی سبک های مختلف فرزندپروری چه می‌دانید؟
علائم و نشانه های بیماری اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی توسط نشانه‌های ایجابی (عملکرد عادی افراطی) و نشانه‌های سلبی (کم شدن یا از دست دادن عملکرد عادی) شناسایی می‌شود. ( درمان اسکیزوفرنی در حال حاضر عبارت است از بهبود نشانه‌ها)
نشانه‌های ایجایی یا مثبت
نشانه‌های ایجابی شامل این موارد می‌شوند:
- هذیان: هذیان‌ها در هر یک از ابعاد حسی از جمله شنوایی، بینایی، چشایی، لامسه و بویایی رخ می‌دهند، اگرچه توهمات شنیداری شایع‌ترین آنها هستند. این توهمات شنیداری می‌توانند بدین اَشکال باشند: صداهایی که به فرد فرمان می‌دهند، صداهایی که درباره افکار یا اعمال فرد اظهارنظر می‌کنند یا صداهای متعددی که با یکدیگر صحبت می‌کنند.
- توهم: توهمات، باورهای غلط و اغلب عجیبی هستند که فرد به آنها عقیده راسخ دارد و معمولاً شامل تفسیر نادرستی از یک دریافت یا تجربه هستند. مثلاً فرد باور دارد بیگانگان، مغز او را از سرش خارج کرده‌اند، همسایگان با امواج مغناطیسی او را کنترل می‌کنند، دیگران در تعقیب فرد هستند یا فکر می‌کند او ناپلئون بناپارت یا ناصرالدین شاه است. هذیانات می‌توانند شامل باورهایی در رابطه با شکنجه، خود شخص، احساسات بدنی، مذهب، بزرگ‌نمایی یا کنترل باشند.
- اختلالات فرایند زبان و فکر: این نشانه‌ها به‌شکل گفتار آشفته نمایان می‌شوند. در این حالت فرد به‌صورت نامنظم و آشفته سخن می‌گوید و نمی‌توان نظم منطقی را در بین سخنان فرد پیدا کرد. فرد تنها واژه‌هایی را در کنارهم ردیف می‌کند، در حالی‌که معنایی منطقی ندارد. به این حالت، سالاد لغات نیز می‌گویند؛ زیرا فرد تنها لغاتی را کنارهم بیان می‌کند.
- رفتار آشفته: رفتار بی‌نهایت آشفته در فرد به شکل‌های مختلفی نمایان می‌شود، از مشکلات انجام فعالیت‌های روزانه گرفته (مثلاً حفظ بهداشت، لباس پوشیدن به شیوه‌ی غیرعادی) تا هیجانات غیرقابل‌پیش‌بینی یا در موارد جزئی، رفتار کاتاتونیک (فرد حرکت نمی‌کند و یا به‌دیگران واکنشی نشان نمی‌دهد) و حرکت‌های تکراری از جمله راه رفتن دایره‌وار.
نشانه‌های سلبی یا منفی
ویژگی‌ها و قابلیت‌های هیجانی رفتاری و شناختی هستند که فرد آنها را از دست می‌دهد. از جمله:
- هیجانی: کناره گرفتن از اجتماع، فعالیت‌های اجتماعی و دوستان، فقدان علاقه و شوق، بی‌انگیزگی و سردی هیجانی.
- رفتاری: مشکل در شروع و پیگیری کارها و کندی حرکات.
- شناختی: ناتوانی در تمرکز و توجه کردن، مشکلات در رابطه با حافظه، مشکل در به‌کارگیری آموخته‌ها، مشکل در تصمیم‌گیری، فراموش کردن چیزها.
تشخیص نشانه‌های سلبی اغلب دشوار است، چون نشانه‌های سلبی نسبتاً خاص نیستند و می‌توانند توجیه مشکلات دیگری از قبیل عوارض جانبی دارویی و یا افسردگی باشند. این نشانه‌ها می‌توانند بر عملکرد فردی، اجتماعی، حرفه‌ای و شغلی فرد اثر بگذارند.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: گیاه خواری “دنیایی از رژیم های سالم!”
درمان های دارویی اسکیزوفرنی جهت کنترل
هیچ درمانی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد! در صورت تشخیص این اختلال، فرد به درمان مادام العمر نیاز خواهد داشت. درمان‌ها می‌توانند شدت علائم را کنترل یا کاهش دهند. مهم است که از یک روانپزشک یا یک متخصص بهداشت روان که تجربه درمان افراد مبتلا به این اختلال را دارد، کمک بگیریم. همچنین می‌توانید با یک مددکار اجتماعی یا یک مدیر پرونده کار کنید.
درمان‌های احتمالی شامل موارد زیر هستند:
- دارو درمانی: داروهای ضد روان پریشی رایج‌ترین درمان اسکیزوفرنی هستند. دارو می‌تواند به فرد در موارد زیر کمک کنند:
- توهم
- هذیان
- مداخله روانی – اجتماعی: یکی دیگر از گزینه‌های درمانی اسکیزوفرنی مداخله روانی – اجتماعی است. این شامل درمان فردی برای کمک به بیمار در کنار آمدن با استرس و بیماری است. آموزش اجتماعی می‌تواند مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی فرد را بهبود ببخشد.
- توانبخشی حرفه‌ای: توانبخشی شغلی می‌تواند مهارت‌های لازم برای بازگشت به کار را برای فرد فراهم کند. این ممکن است حفظ یک کار منظم را آسان کند.
در صورت بروز روان پریشی، ممکن است در بیمارستان بستری شوید و تحت نظارت دقیق پزشک تحت درمان قرار بگیرید.
دارو برای درمان اسکیزوفرنی مهم است. با این حال، برخی از افراد مبتلا به این اختلال ممکن است بخواهند داروی مکمل را در نظر بگیرند. اگر استفاده از این روش‌های درمانی جایگزین را انتخاب کردید، برای اطمینان از بی‌خطر بودن درمان با پزشک خود مشورت کنید.
انواع درمان‌های جایگزین مورد استفاده برای اسکیزوفرنی عبارتند از:
- درمان ویتامین
- مکمل‌های روغن ماهی
- مکمل‌های گلیسین
- مدیریت رژیم
درباره‌ی تربیت تک فرزندمی دانید؟
نحوه ترغیب بیمار برای مصرف منظم داروها
در ترغیب بیمار برای مصرف درمان نکات زیر را رعایت کنید.
- از گفتن عبارتی همچون دیوانه و روانی بپرهیزید چرا که در این صورت فرد دچار احساسات منفی بسیار زیادی شده و نسبت به مصرف دارو نیز بدبین می‌شود.
- قبول کنید که اسکیزوفرنی یک بیماری اعصاب است؛ لازم نیست از بیان آن خجالت بکشید. چرا که فرد مبتلا در به وجود آمدن این بیماری نقشی نداشته است و جای خجالت و شرمندگی وجود ندارد.
- در صورتی که فرد از خوردن دارو امتناع کرد، پیامدهای عدم مصرف همچون نیاز به بستری در بیمارستان و مشکلات شغلی و تحصیلی را به او یادآوری کنید.
- شرایط بیمار را به خوبی برایش توضیح دهید و اگر سوالی در این زمینه داشت پنهان کاری نکرده و به صورت کاملا علمی برایش توضیح دهید. همچنین از پزشک معالج بخواهید که اطلاعات بیشتر و کامل تری در زمینه بیماری به شما بدهد.
- اگر خانواده، بیماری را از دیگران مخفی کنند، امکان انکار بیماری از طرف خود فرد نیز افزایش می‌یابد. پس از بیان آن ترسی نداشته باشید.
- با پزشک خود مشورت کنید و با تائید او، دارو را کمتر کنید. چرا که مصرف دوز کمتر دارو برای او راحت‌تر است و برای مصرف منظم و بیشتر آن ترغیب خواهد شد.
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: کندر “داروی باستانی ایرانی”
سخن پایانی
در این نوشته در مورد اسکیزوفرنی و علائم و روش های درمان آن سخن گفتیم. توجه داشته باشید که این نوشته صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سپاس که در مجله لاکچری لایف همراه ما بودید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.